اهمیت انسولین
انسولین هورمونی حیاتی است که بدون آن، بدن قادر به کنترل یا استفاده مناسب از گلوکز نیست. به کمک ، ماهیچه‌ها و کبد، گلوکز را دریافت و آن را به شکل «گلیکوژن» ذخیره می‌کنند.
انسولین در پزشکی برای درمان برخی از انواع دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
88 سال پیش، پانزدهم آوریل، 1921 برای نخستین بار در جهان در سطحی گسترده در اختیار بیماران دیابتی قرار گرفت تا به لطف این پیشرفت پزشکی یکی از بیماری‌های مهلک آن زمان که به شکلی محدود تا امروز ادامه یافته است، مهار شود.
ساختار ژنتیکی انسولین در گونه‌های مختلف حیوانات متفاوت است. منابع ابتدایی انسولین برای درمان پزشکی در انسان، پانکراس‌های گاو، خوک یا ماهی بودند و از آنجایی که مشابه انسانی هستند، بسیار تأثیرگذار و مفید واقع شده‌اند.
زمانی که میزان گلوکز خون به سطح معمولی فیزیولوژیک کاهش می‌یابد، آزادسازی انسولین از سلول‌های بتا متوقف شده یا سرعت آزادسازی آن کاهش می‌یابد
اما اگر میزان گلوکز، پائین تر از سطح معمول باشد،
آزادسازی هورمون‌های قند خون، گلوکز را مجبور می‌کند تا از انبارهای سلولی، به‌ویژه سلول کبد، به داخل خون سرازیر شود.
آزاد شدن انسولین از پانکراس در مدت زمان سه تا شش دقیقه متغیر است. فقدان گلوکز یا کمبود شدید آن می‌تواند در عملکرد سیستم عصبی مرکزی بدن، نقش منفی داشته باشد.
مشکلات گفتاری، سرگیجه و نداشتن هوشیاری از عواقب این معضل است که به کاهش قندخون معروف است.
انسولین انسانی ترکیبی
در حال حاضر به لطف تکنیک‌های مهندسی ژنتیک و استفاده از فناوری DNA تلفیقی، برای استفاده پزشکی در سطح گسترده ساخته می‌شود.
براساس مطالعه‌ای که در سال 2002 از سوی فدراسیون جهانی دیابت برای بررسی میزان دسترسی به انسولین در کشورهای عضو انجام شد حدود 70 درصد از که امروزه در جهان مصرف می‌شود،
انسانی بیوسنتز و تلفیقی است. نبود انسولین در انسان، چه به علت برداشتن پانکراس و یا تخریب آن، می‌تواند طی چند روز یا دست بالا چند هفته به مرگ فرد منجر شود.
انواع انسولین
انسولین به چند طبقه تقسیم می‌شود که استفاده از هر یک از آنها باتوجه به میزان نیاز و نوع شدت بیماری، متفاوت است.
گروه اول انسولین‌ها «سریع‌الاثر» نام دارد که از آن جمله انسولین «آسپارت» و «لیسپرو» هستند. این گروه برای کنترل افزایش ناگهانی قندخون پس از غذا استفاده می‌شوند و پنج تا 15 دقیقه پس از مصرف فعال شده و سه تا چهار ساعت دوام می‌آورند.
دسته دوم، «کوتاه اثر» هستند که از آن جمله انسولین «رگولار» است که باید 30 دقیقه قبل از غذا تزریق شود و پنج تا هشت ساعت فعال خواهد ماند.
دسته سوم، «متوسط الاثر» هستند که «لنت» و “NPH” از آن جمله‌اند. این دسته یک تا سه ساعت پس از تزریق به اوج خود می‌رسند و مدت اثر آنها 16 تا 24 ساعت است.
دسته دیگری از «طولانی الاثر» هستند که انسولین «اولترنات» از این دسته است. این نوع چهار تا شش ساعت پس از تزریق به اوج می‌رسد و 24 تا 28 ساعت اثر دارند.
نوع دیگری از ، «گلارژین» و «دتیمر» نام دارند که یک تا دو ساعت پس از تزریق فعال می‌شوند و بدون هیچ نقطه اوج یا فرودی، تا یک روز مؤثر خواهند ماند. همچنین ترکیبی از NPH و انسولین «رگولار» نیز وجود دارد که 30 دقیقه پس از تزریق فعال می‌شود و 16 تا 24 ساعت دوام خواهد داشت.همه چیز در مورد انسولین
روش استفاده
انسولین به‌صورت معمول، به روش تزریق زیرپوستی و استفاده از سرنگ وارد بدن می‌شود. روش دیگر استفاده از «پمپ انسولین» است که برخی آن را ترجیح می‌دهند و از فواید این روش، آگاهی بیمار از میزان دوز مصرفی در هر بار است.
نوع دیگر استفاده از ، روش «استنشاق» است که در سال 2006 نخستین انسولین استنشاقی با نام Exubera وارد بازار شد، اما به علت عدم مقبولیت جمع‌آوری شد.
انسولین استنشاقی از لحاظ تأثیرگذاری، مانند انسولین تزریقی است که هر دو میزان گلوکز خون را کنترل می‌کنند. در حال‌حاضر، انسولین استنشاقی کوتاه اثر است که بیشتر پیش از غذا استفاده می‌شود.
با این حال، تزریق انسولین بلندمدت در شب همچنان موردنیاز است. بیماران در صورت تغییر روش استفاده از تزریق به استنشاقی، تفاوتی احساس نخواهند کرد.
تمام بیماران دیابتی نوع 1 و 40% بیماران دیابتی نوع 2 وابسته به تزریق انسولین هستند. دوز انسولین دریافتی باید با مقدار غذا و میزان فعالیت فرد تطابق یابد. قبل از تطابق دادن انسولین موارد زیر باید مدنظر قرار گیرند:
با شروع درمان با انسولین، به مدت حداقل 3 روز تا یک هفته، باید مقدار دریافتی، مقدار غذای خورده شده و نتیجه تست قندخون دو ساعت قبل و بعد از غذا و قبل از خواب در یک دفتر روزانه ثبت شود و ملاحظات مربوط هم در کنار آن درج گردد (مثلاً تأخیر در خوردن ناهار، سرماخوردگی، خوردن یک میان‌وعده اضافه و ….) برای افراد دیابتی نوع 1، تست قندخون در روز به میزان 3 بار یا بیشتر توصیه می‌شود.
سپس با مشورت با متخصص، دوز انسولین براساس مقدار کربوهیدرات غذا، مطابقت داده می‌شود.
کتواسیدوز دیابتی
کتواسیدوز دیابتی هنگامی رخ می‌دهد که کتون‌ها- یک محصول فرعی ناشی از تجزیه چربی‌ها- شروع به تولید شدن در بدن می‌کنند.
این حالت وقتی رخ می‌دهد که گلوکز، قندی که معمولاً در بدن به‌عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد، در دسترس نیست و بدن به جای آن شروع به استفاده از چربی‌ها می‌کند.همه چیز در مورد انسولین
این عارضه معمولاً در فردی مبتلا به دیابت که کافی در بدنش وجود ندارد، بروز می‌کند.
اگر کتواسیدوز به حال خود رها شود، ممکن است به آسیب سلولی وخیم، حمله قلبی، نارسایی کلیه و حتی مرگ منجر شود. برخی از علائم هشداردهنده این عارضه عبارتند از:
- ادرار کردن مکرر یا تشنگی که برای یک روز یا بیشتر ادامه پیدا می‌کند.
- خستگی، و سفتی یا درد عضلانی.
- بوی مخصوص تنفس اغلب میوه‌ای
- گیجی و سردرگمی که ممکن است به اغما منجر شود.
- تنفس سریع، یا اشکال در تنفس هنگام دراز کشیدن.
- فشارخون پایین.
- از دست دادن اشتها.
- درد شکمی
تزریق انسولین
بسیاری از مبتلایان به دیابت برای کمک به تنظیم قندخون نیاز دارند که به خودشان انسولین تزریق کنند.
افراد مبتلا به دیابت باید در تزریق انسولین این نکات را رعایت کنند:
- دست‌هایتان را پیش از استفاده از وسائل برای تزریق انسولین کاملا بشویید.
- با یک پنبه الکلی منطقه‌ای از پوست را که می‌خواهید در آن تزریق انجام دهید و نیز سر بطری را تمیز کنید.
- کلاهک سرنگ را بردارید و آن را به درون بطری فرو برید و با فشار دادن پیستون سرنگ درون بطری هوا وارد کنید.
- در حالیکه بطری را سر و ته گرفته‌اید، پیستون سرنگ را به عقب بکشید تا مقدار مناسب وارد سرنگ شود.
- یک بخش پوست، معمولاً در ران، بازو یا روی شکم را بین دو انگشت بگیرید و بالا بیاورید.
سرنگ را با زاویه 90 درجه درون پوست فرو برید و محتویات آن را زیر پوست فرو برید و محتویات آن را زیر پوست تزریق کنید.
قلم انسولین
قلم انسولین (insulin pen) یک دستگاه تزریق است که برای درمان مبتلایان به دیابت به کار می‌رود. این قلم از یک سوزن یک بار مصرف، یک محفظه حاوی انسولین، یک «قلم» تشکیل شده است.
دو نوع کلی قلم انسولین وجود دارد:
یک قلم که مغزی قابل جایگزینی دارد. هنگامی که انسولین قلم تمام شد، محفظه پر جدیدی درون قلم می‌گذارند.
قلم‌های از قبل پر شده که کاملاً یک بار مصرف هستند و هنگامی که آنها تمام شد، کل دستگاه دور انداخته می‌شود
مزیت اصلی قلم انسولین کاربرد آسان آن است.
برای استفاده از قلم انسولین به این ترتیب عمل کنید:
- یک سر سوزن جدید روی قلم بگذارید.
- در صورت لزوم پیستون قلم را فشار دهید تا هوای اضافی آن خارج شود.
- پیچ تنظیم انتهای قلم را بپیچانید تا میزان واحد انسولینی که باید تزریق شود، معین شود.
- سوزن را روی پوست بگذارید.
- دکمه انتهای قلم را فشار دهید تا انسولین به زیر پوست تزریق شود. تا پنج بشمارید.
- قلم را از روی پوست بردارید.
سایر مزایای قلم انسولین
- تزریق راحت‌تر و آسان تر انسولین نسبت به روشی سنتی با سرنگ و بطری
- تعیین دقیق‌تر دوزهای دارو.
- کاربرد آسانتر برای آن گروه از مبتلایان به دیابت که دچار اختلال دید یا اختلال مهارت‌های ظریف حرکتی هستند.
- درد کمتر هنگام تزریق
- می‌توان بدون متوجه شدن دیگران انسولین را تزریق کرد
معایب قلم‌های انسولین
- درجه‌بندی قلم‌های برخلاف سرنگ‌های سنتی، محدود به یک واحد و نیم واحد انسولین می‌شود.
- نمی‌توان دو نوع مختلف را با یک قلم تزریق کرد.